Bóstwa Nag jako Obrońcy Dharmy w buddyzmie (cz. 2)
Motto "Ride the Snake To the Lake He is Old and His Skin is Cold; The Snake is Long, Seven Miles..." "The End" by Jim Morrison (The Doors, 1967)
Najpierw pozwól mi wylać na ciebie trochę wody, abyśmy mogli poczuć żywioł, który służy jako siedlisko wodnych bogów.
Lao Tse w swojej klasycznej książce Drogi, Tao Te King, powiedział:
„Najwyższe dobro jest jak woda.
Ponieważ woda doskonale przynosi pożytek niezliczonym stworzeniom bez walki z nimi i osiada tam, gdzie nikt nie chciałby być dlatego jest blisko do Drogi Tao”.
Woda jest najbardziej tajemniczym z Wu-Hsing, jak Chińczycy nazywali pięć żywiołów. Występuje w różnych stanach skupienia - płynny, gazowy, stały. Może unosić się, tonąć, wirować, wdycha powietrze i wytwarza energię, podobno jest obdarzona jakąś pamięcią lub umysłem, jak pokazał to Stanisław Lem w książce Solaris. Jest cierpliwy i powoli może niszczyć skały i góry lub gwałtownie niszczyć miasta i kraje jak tsunami lub powódź. W Księdze Przemian lub kosmologii I Ching woda jest związana z zimą, niebezpieczeństwem, seksualnością, odrodzeniem, nocą i ekstremalną energią yin. Bóstwa związane z wodą istnieją we wszystkich mitologiach świata. W Indiach sanskryckie i palijskie słowo Naga opisuje klasę półboskich istot, które niejako rządzą wodami. Nagas i Naginis (forma żeńska) w mitologii indyjskiej pojawiają się jako wąż lub smok, mogą również przybierać postać pół-człowieka/pół-węża, z dodatkowymi małymi głowami węża, tworzącymi jakby aureolę wokół głównej ludzkiej głowy .
W Indiach nawet dzisiaj Nagowie są uważani przez ludzi za rzeczywistą obecność. Uważa się, że rządzą wodami, kontrolują deszcz i płodność, a także mogą powodować susze i powodzie lub tsunami. Są neutralne dla ludzi, jeśli się nie obrażają, ale jeśli wpadną w złość i urazę z powodu zniszczenia środowiska, zanieczyszczenia wód itp., mogą się zemścić powodując choroby skóry, szaleństwo i inne dolegliwości. Medycyna tybetańska poważnie przypisuje choroby skóry wpływowi Nag, jak stwierdza się w każdej książce Medycyny Tybetańskiej. W kosmologii Abhidharmy mówi się, że Nagowie należą zarówno do królestwa zwierząt, jak i bogów. Posiadają ogromne magiczne moce. Są w posiadaniu Amrity, eliksiru nieśmiertelności i przechowują skarby w swoich podwodnych pałacach, korale, perły, muszle i słynny Cintamani, klejnot spełniający życzenia. Nagi są bóstwami dobrobytu i są w stanie spełniać życzenia materialne i duchowe. Należą do Ośmiu Grup lub Klas Obrońców, wraz z innymi istotami nadprzyrodzonymi, takimi jak Dewy, Jaksze, Kinnary, Gandharvy, Asury, Garudy, Mahoragi.
Buddyjska ikonografia Nagów jest bogata. Zapożycza motyw chińskiego smoka cesarskiego, latającego smoka nieba, najbardziej pomyślnego stworzenia, o którym mówi się, że należy do niebios, ale kontroluje wody i hibernuje w jeziorach zimą. Nagi mogą przybierać ludzką postać i pojawiać się w ludzkim świecie.
Odegrali także aktywną rolę w służbie Buddy naszych czasów, Siakjamuniego. Według mahajany królowie Nag w różnych systemach światowych i w różnych epokach stali się uczniami różnych buddów i otrzymali wiele nauk Dharmy, które uważane są za termy lub ukryte duchowe skarby. Jednym z takich klejnotów jest słynna Sutra Serca Doskonałości Mądrości (Mahaprajnaparamita Hridaya Mahayana Sutra). Sutra była bezpiecznie przechowywana w królewskim pałacu pod powierzchnią morza przez około 900 lat, aż indyjski mahasiddha Nagardżuna w III wieku odwiedził Nagów i odzyskał księgę. Nagowie byli aktywni w historii życia Buddy. W hollywoodzkim filmie Bertolucciego „Mały Budda” można zobaczyć króla Nag Mucillindę, który pojawia się, by swoim potężnym kapturem chronić medytującego bodhisattwę przed burzą i deszczem, podczas ostatnich dni nieustannej medytacji, zanim Gautam został buddą, a także po jego osiągnięcie. Opis tego epizodu znajduje się w Muccalinda Sutta z kanonu palijskiego, przetłumaczony przez Thanissaro Bhikku i oto on: Budda Siakjamuni nawrócił dziewięciu Nagarajów, którzy zostali jego uczniami i złożyli ślubowania bodhisattwy. W tym czasie był znany jako Nagendraraja i ta postać Buddy jest pokazana z koroną dziewięciu węży. W mandali Wadżrapaniego znaleźliśmy ośmiu głównych królów Nag, ułożonych w 8 kierunkach. Nazywają się: Vasuki, Shankapala (Obrońca Muszli), Padma, Varuna, Ananta, Takshaka, Karkota, Kulika. Mitologia Nag jest powiązana z prawdziwym plemieniem ludu Naga, który nadal mieszka w północnych Indiach. Są rdzennym plemieniem niearyjskim. Uważali się za potomków mitycznych wężowych bogów, ale ostatnio ta wiara została utracona z powodu chrześcijańskiej działalności misyjnej, która jest bardzo przeciwna wszelkiej symbolice węża. Można się zastanawiać, czy cała mitologia Nag w buddyzmie wywodzi się z prawdziwych spotkań Siakayamuniego z jego czasów z dzikimi, kontrolującymi węże ludźmi z ziem Nag.
Bóstwa Nag są szeroko wymieniane w ezoterycznej tradycji Jogi Kundalini. Pojawiają się w symbolice subtelnych kanałów energetycznych i nasiennych silnych kropli ludzkiego ciała subtelnego, które są związane z różnymi ćwiczeniami medytacyjnymi. Kontrola tych energii może umożliwić praktykującemu używanie seksu jako środka wyzwolenia w praktyce Karmamudry. Zarówno buddyjskie, jak i taoistyczne praktyki seksualne nie są niemoralne, ale są wolne od tabu, które nawiedza zachodnią psychikę, skutkując albo supresją seksualną i różnymi dewiacjami, albo autodestrukcyjnym hedonizmem. Wąż jest symbolem energii seksualnej w tantrze hinduskiej, podczas gdy w ikonografii buddyjskiej girlanda z węży noszona np. przez Wadżrapaniego symbolizuje przemianę gniewu i stłumienie niebezpiecznych, szkodliwych istot. Jednym z buddyjskich bóstw opiekuńczych, które jest często przywoływane przeciwko chorobom przynoszonym przez wściekłych nagów, jest Garuda, ognisty ptak zjadający węże.
Wiele buddyjskich praktyk rytualnych jest związanych z kultem Nag, takich jak Naga Puja, polegająca na ofiarowaniu specjalnego kadzidła zwanego Lungmen Pakpoe oraz „trzech białych ofiar i trzech słodyczy” (mleko, śmietana i jogurt oraz miód, cukier i słód). Nadal są pilnie praktykowane przez wszystkie cztery lub pięć (jeśli liczyć tradycję Yungdrung Bon, jak czyni to Dalajlama) szkoły buddyzmu tybetańskiego. W innych krajach i tradycjach buddyjskich obecne są również te same praktyki. W chińskiej Tripitace znajduje się duży tekst zwany Dragon King Sutra, który był uważany za bardzo ważny przez XX wiek. chińskiego mistrza mahajany, wadżrajany i chan, jogina czen, który był bezpośrednim uczniem XVI Karmapy. Yogi Chen i jego następca Dharmy, dr Yutang Lin, obaj przetłumaczyli główne części tej sutry na język angielski i opublikowali ją do bezpłatnej dystrybucji, jak zawsze, jeśli chodzi o księgi Dharmy w chińskich tradycjach, są one rozdawane bezpłatnie. Sutra Smoczego Króla wspomina o historii połączenia Nagów z Buddą. (przeczytaj stronę 11.) Nawet w dzisiejszych czasach Guru Lin dwa razy w miesiącu ofiarowuje pudżę wraz z wysadzaną klejnotami Drogocenną Wazą, wrzuconą do wody z łodzi dla Smoczego Króla, na Oceanie Spokojnym w pobliżu San Francisco, gdzie on mieszka.
Ciekawy rytualny tekst uzyskano dzięki uprzejmości Lopona Tenzina Namdaka Rinpocze, głównego lamy tradycji Yungdrung Bon. Nazywany „Ofiarą Wodnej Tormy dla Nag”, ma również nazwę w starożytnym języku królestwa Shang Shung: „Murzang Wero Pratso”. Jest to szczegółowy podręcznik praktyki rytualnej, który wspomina linię przekazu (od Buddy Sambhogakaji Shenla Okara do Tonpy Sheraba, założyciela Bon, przez Walbona Takla Mebara do Yeshe Nyingpo, bonpo, który odwiedził pałace Nag), wspomina także o pięciu grup tradycyjnego systemu kastowego społeczeństwa Nag, podaje mantry królów Nag, zawiera także modlitwy aspiracji Bodhicitty, prośby do Nag oraz listę ofiarowanych substancji, które obejmują trzy słodycze i trzy białe, pięć rodzajów klejnoty, jedwabne tkaniny, morska mgła, nektary nieśmiertelności, lekarstwa, kwiaty lotosu, torma czystej wody i zioła.
W tybetańskim kalendarzu księżycowym są przedstawione specjalne dni, które są uważane za pomyślne dla modlitw i praktyk Nag. Są też dni, kiedy należy unikać praktyk Nag, ale klucz do odnalezienia takich dni wydaje się być tajemnicą i znany tylko adeptom astrologów. Uważa się również, że zimą modlitwy Nag są nieskuteczne, ponieważ Nagi są uśpione na sezon.
Zanim Tybetańczycy zaczną budować jakikolwiek dom czy świątynię, odprawiają rytuały spłacania długu bogom ziemi i wody, prosząc ich, aby nie ingerowali w projekt. Kult bóstw wodnych nie ograniczał się do lokalnych społeczności, ale można go spotkać na najwyższym poziomie struktury społecznej starego Tybetu. Słynny tybetański kontroler pogody w Pałacu Potala Dalajlamów w Lhasie, który był lamą Ngakpa ze szkoły Ningmapa, potrafił kontrolować deszczowe chmury za pomocą mantr Naga. Każdy lama, który twierdził, że posiada takie moce, był wystawiany na próbę. Wodę wlano do sita i oczekiwano, że lama swoimi modlitwami i mantrami zapobiegnie przepływowi wody. W Lhasie znajduje się Tajemna Świątynia Węża, położona na małej wyspie, na jeziorze na tyłach Potala, Pałac Dalajlamów. Nie został zniszczony przez chińskich komunistycznych okupantów. Świątynia została zbudowana przez VI Dalajlamę Rinchen Tsangyang Gyatso w XVII wieku. i zawiera niesamowite malowidła ścienne, przedstawiające tajemne praktyki jogiczne buddyjskich joginów, Naljorpów i kilka pięknych przedstawień Nagów. Nazywa się Lukhang (Naga Vihara).
Obecny Dalajlama Tenzin Gyatso powiedział, że świątynia była miejscem odosobnień, gdzie poprzedni Dalajlamowie potajemnie praktykowali medytację na niezwykłej ścieżce Wielkiej Doskonałości, czyli Dzogczen, ukrytej w pokoju na ostatnim, trzecim piętrze. Tylko raz w roku świątynia była udostępniana zwiedzającym. Był to dzień pełni księżyca czwartego miesiąca księżycowego, święto narodzin, oświecenia i śmierci Buddy Saka Dawa, kiedy pozwolono pielgrzymom przepłynąć jezioro na swoich łodziach pokrytych skórą i złożyć ofiary Lu, czyli tybataninowi. nazwa duchów Nag, które, jak się uważa, żyją w jeziorze. Wiara w moc ochronną bóstw wodnych jest również dość widoczna tutaj, w naszym kraju. Nie można nie zauważyć, że stolica Polski, Warszawa, jest poświęcona bóstwu wody, a dokładniej Nagini. Warszawska Syrena to godło miasta, można ją znaleźć na każdym autobusie i tramwaju miejskim, na każdym oficjalnym dokumencie wydanym przez władze miasta Warszawy.
W mieście są co najmniej dwa jej pomniki, jeden na Rynku Staromiejskim, przedstawiający ją z wężowym ogonem, a drugi, modernistyczny pomnik nad brzegiem Wisły, wykonany w latach 30. XX wieku, przedstawiający Syrenę jako młodą , dobrze zbudowana kobieta z rybim ogonem, wymachująca mieczem i tarczą, otoczona niezliczonymi fontannami.
Legenda głosi, że przybyła z północnego Bałtyku i płynęła w górę rzeki, aż tu osiadła. Wyraźnie miała wyjątkową moc głosu, jej piosenki były urzekające. Pewnego dnia została schwytana przez chciwego kapłana, który chciał ją ofiarować królowi jako rybkę do oswojenia, ale została wyzwolona przez prostego rybaka, za którego wyszła za mąż. Obiecała też, że zawsze będzie chronić miasto i jego ludzi, którzy ją czcili. W polskiej rodzimej tradycji folklorystycznej można znaleźć szereg innych istot nadprzyrodzonych związanych z żywiołem wody, z których większość była postrzegana jako szkodliwa lub niebezpieczna. Switezianki, bogunki, tophy, wodniki, topczyki, wassermany, rusalki, mamuny, to są nazwy gatunków i wyraźnie różnią się one od indo-tybetańskich czy chińskich mądrych, potężnych i życzliwych Nag czy smoczych duchów. Trzy główne zachodnie religie monoteistyczne prawdopodobnie straciły kontakt z duchowym wymiarem Ziemi i duchami, które w dawnych czasach wierzono, że tu mieszkają i które zajmowały ważne miejsce w porządku makrokosmicznym.
Wraz ze zwycięstwem kultu osobistego boga stwórcy i ustanowieniem systemu władzy męskiego kapłaństwa, starożytne pogańskie bóstwa Zachodu zostały wygnane jako agenci Diabła. Wręcz przeciwnie, buddyzm indyjsko-tybetański z powodzeniem połączył najstarsze wierzenia i praktyki religii pogańskiej ze swoją własną tradycją. Buddyzm uczy mądrej harmonii i nieszkodliwego stosunku do wszystkich istot i jako taki z pewnością jest religią przyszłości, jak łaskawie przepowiedział Albert Einstein. Sztuka buddyjska jest źródłem nauk i inspiracji, które czasami są głębsze i bardziej znaczące niż słowo pisane. Jeśli ktoś nauczy się czytać tę sztukę, jego światopogląd znacznie się poszerzy.
Maciej Magura Góralski